Dikilitaş (Obelisk/ Beştaş)

Halk arasında Beştaş, Dikilitaş veya Nişantaşı olarak da bilinen bu anıt, İznik’in yaklaşık 5,5 km kuzeybatısında yer almaktadır. Günümüzde ağaçlık tarım alanları içerisinde yükselen mezar anıtı, yapılan bilimsel çalışmalar doğrultusunda Roma İmparatorluk döneminde Nikaia ’dan (İznik) Nikomedia ’ya (İzmit) giden yol üzerinde yer almaktadır.

Anadolu’daki ünik dikme anıt mezar yapılarından olan Obelisk 12 m yüksekliğindedir. 3 basamaklı podyum üzerine, 2 m genişliğinde 3 m yüksekliğinde kaideye sahiptir. Kaide üzerinde, üçgen piramidal blokların oturduğu 46 cm yüksekliğinde palmet bezemeli akroterlerin olduğu korniş bloğu bulunmaktadır. Korniş bloğu üzerinde yüzeyleri yukarıya doğru yükselen, birbirine metal kamalarla sabitlenmiş 5 adet üçgen piramidal mermer blok yer almaktadır. En üstteki beşinci bloğun üzerinde metal kamanın oturacağı boşluklardan yola çıkarak altıncı bir bloğun veya farklı bir malzemenin olabileceği düşünülmektedir.

Obelisk’in geniş olan birinci taşının batı cephesinde yer alan kitabede Yunanca olarak büyük harflerle Γ ΚΑΣΣΙΟΣ ΦΙΛΙΣΚΟΣ Γ ΚAΣΣΙΟΥ ΑΣΚΛΗΠΙΟΔΟΤΟΥ ΥΙΟΣ ΖΗΣΑΣ ΕΤH ΠΓ (= Γ. Κάσσιος Φιλίσκος, Γ. Κασσίου Ἀσκληπιοδότου υἱός, ζήσας ἔτη πγʹ) yazmaktadır. Bu mezar anıtındaki Yunanca kitabenin Türkçe çevirisi ise şöyledir: Gaius Cassius Akslepiodotos’un oğlu, 83 yıl yaşayan Gaius Cassius Philis (burada yatıyor). Kitabe; baba, oğul ve ölüm ilişkisi üzerine bilgi vermektedir. Cassius ailesi, Nikaia kentinde yer alan önemli bir ailedir. Bu ailenin, Nikaia kent surlarının bir kısmı ile kent kapılarının yapımına destek verdiği, kentte bulunan farklı birçok yazıttan bilinmektedir.